Eén conclusie kunnen we in ieder geval trekken na een ongedwongen avond over de dorpsondersteuner in het dorpshuis Zijlvesterhoek in Onderdendam: dé dorpsondersteuner bestaat niet. Niet helemaal zelf het wiel uitvinden, juist van elkaar leren – maar ook ontdekken dat iedere aanpak uniek is – dat kwam veelvuldig naar voren tijdens gesprekken tijdens de avond die Groninger Dorpen organiseerde over de dorpsondersteuner.
De rol van een Dorpsondersteuner
De Dorpsondersteuner werkt in opdracht van het dorp en is hét vertrouwde gezicht en aanspreekpunt voor bewoners met hulpvragen en koppelt deze aan een vrijwilliger die hulp kan bieden, óf aan een professionele organisatie die hulp biedt. De dorpsondersteuner signaleert vragen en problemen, adviseert en ondersteunt bewoners en brengt mensen en organisaties met elkaar in contact. Andersom is de Dorpsondersteuner ook het aanspreekpunt voor de zorg en organisaties richting bewoners en vrijwilligers.
Een levendige aftrap in dorpshuis Zijlvesterhoek
Na de succesvolle lancering van de nieuwe website Zorgzame Dorpen Groningen stroomde het dorpshuis opnieuw vol met deelnemers uit verschillende uithoeken van Groningen. Alle stoelen werden bezet. Aandachtig werd geluisterd naar de levendige aftrap die Winanda Hoegen van Groninger Dorpen als gespreksleider op zich nam.
De sfeer zat er goed in deze avond. En dat was te danken aan de aanwezige vertegenwoordigers uit de dorpen, de gastvrijheid van de vrijwilligers Etty, Corry en Tineke van Zijlversterhoek en het overheerlijke stampotje. Aan de ‘Stamtoavels’ werd druk uitgewisseld met elkaar, samen gegeten, gelachen en bovenal de sprekers van de avond het hemd van het lijf gevraagd.
Ieder initiatief z’n eigenheid
Omdat de rol van de Dorpsondersteuner per dorp verschilt kregen spreker Hans van der Heide (van DörpsZörg Ulrum), Marian Beltman (dorpsondersteuner in Wedde) en Bert Helmholt (uit Onderdendam) een belangrijke rol om hun verhaal en ervaringen met de dorpsondersteuner in het eigen dorp te delen. In Ulrum, is de dorpsondersteuner de spil in het dorp. ‘Ook al noemen we hem/haar niet zo, zegt Hans’. In Wedde is het initiatief verantwoordelijk voor een groot deel van het ‘Wmo- werk’ waarin de dorpsondersteuner samen met inwoners zorgdraagt voor elkaar. En het levert de gemeente zoveel op dat het vrijwilligersnetwerk elkaar ondersteunt. De dorpsondersteuner in Wedde voorziet echt in het sociaal omzien naar elkaar, maar helpt ook de verbinding met de formele zorg te verstevigen. In Onderdendam start de dorpsondersteuner zeer binnenkort; haar rol is om initiatieven met elkaar te verbinden en initiatiefnemers in het dorp te enthousiasmeren.
Door goed te luisteren naar wat het dorp nodig heeft, komt de dorpsondersteuner in dienst van je dorpsvereniging, een stichting of misschien wel je eigen dorpscoöperatie.
Een uniforme regel is er niet; zoektocht naar financiën
Dat dorpen zelf de vorm kiezen die bij hen past, is ook een belangrijke boodschap voor de betrokken gemeentes. ‘Liever niet overnemen gemeente’, zeggen de drie ervaren dorpen. ‘Laat ons ruimte te pionieren, er een eigen invulling aan te geven’. Met een meewerkende gemeente bereik je trouwens meer dan als er veel tijd gaat zitten in het overtuigen van of het initiatief van voldoende waarde is.
Aanleidingen voor de vraag om een dorpsondersteuner verschillen per dorp. Zolang vraag en aanbod maar matcht. Hoe het financieel allemaal geregeld moet worden daar ligt nog best een zorg.
Want vaak is het een eenmalige bijdrage waar de dorpen op kunnen rekenen. Terwijl een structurele bijdrage om de kosten te kunnen dragen veel wenselijker is. De oplossing voor een financiële vergoeding hebben de aanwezigen nog niet. Wel beginnen de ideeën zich op 14 februari te vormen: zo wordt er gewezen op de bestaande financiering voor bewonersinitiatieven, een initiatief ‘right to challenge’, het meekrijgen van een enthousiaste wethouder (voorbeeld Westerlee in Oldambt wordt genoemd) of de vrijwilligersvergoeding (onbelast 1500 euro) waar dorpen met hun initiatief terecht kunnen.
‘In veel gevallen kun je trouwens gewoon beginnen’, vertellen de sprekers uit ervaring.
Dat het initiatief waardevol is, dat is voor ons dorpen wel duidelijk. En dat zal zich ook zo tonen als je er zelf in gelooft. Vertellen maakt bovendien trots en laat zien wat normaal gesproken zo vanzelfsprekend is.
Groeiende interesse vraagt om vervolg
De dorpsondersteuner is op dit moment nog een nieuw soort functie. Met een grote interesse bij de dorpen – en zelfs een toenemende vraag voor de inzet van een dorpsondersteuner – verwachten de aanwezigen dat veel meer dorpen binnenkort aan de slag willen met een ‘dorps- eigen dorpsondersteuner’. De behoefte aan meer kennis over de rol van de dorpsondersteuner, de samenwerking met formele zorgpartijen, het betrekken van andere verenigingen en hoe het verder moet met de financiën. Dat krijgt een vervolg. Mogelijk door het organiseren van een leerkring. Hans van der Heide uit Ulrum en lid van Nederland Zorgt voor Elkaar en Daan Bultje, directeur van de HANNN en lid van de Regiegroep Personalized and Customized Health gaan zich daar samen met ons, Groninger Dorpen voor inzetten.
Thema Leerkring:
Om verschillende redenen zijn bewoners van kernen/ in dorpen hun eigen kracht aan het ontdekken. Bewoners bundelen hun krachten op eigen initiatief in lokale coöperaties en stichtingen. Ter ondersteuning van deze samenwerking komt een nieuwe functie op, de dorpsondersteuner.
De nieuwe sociaal werkers, zijn echter vooral opgeleid om individuele ondersteuning te bieden. Het profiel van de opbouwwerker die zich richt op het collectief, is ondergesneeuwd.
Hoe vindt de dorpsondersteuner aansluiting bij de dynamiek van het dorp en hoe mobiliseer je het sociale kapitaal in je samenleving om het dorp duurzaam leefbaar te houden ?
Onderwerpen die op de dag de revue (kunnen) passeren:
NLZVE Helpdesk Bewonersinitiatieven adviseur: Hans van der Heide / 06-12858038
www.nlzorgtvoorelkaar.nl/helpdesk
